| Sažetak | Cilj istraživanja: Ustanoviti učestalost i penetrantnost mutacija HFE gena (C282Y, H63D, S65C) u bolesnika s povišenim vrijednostima serumskog željeza i najmanje dvostruko povišenim vrijednostima alanin aminotransferaze (ALT) i/ili aspartat aminotransferaze (AST) te usporediti njihove genotipske i fenotipske karakteristike.
Ispitanici i metode: U istraživanje je bilo uključeno 315 ispitanika koji su podjeljeni u dvije grupe. Prvu grupu je činilo 105 bolesnika s povišenim vrijednostima željeza u serumu te najmanje dvostruko povišenim vrijednostima ALT-a i/ili AST-a. Kontrolnu grupu je činilo 21O ispitanika, dobrovoljnih davalaca krvi. Analizirano je niz anamnestičkih, kliničkih i laboratorijskih pokazatelja, a prisutnost mutacija u HFE genu utvrđena je pomoću PCR metode nakon koje je slijedila restrikcija s odgovarajućim restrikcijskim endonukleazama. Rezultati: U 59,05% bolesnika s povišenim vrijednostima serumskog željeza i najmanje dvostruko povišenim AST-om i/ili ALT-om ustanovljena je neka od mutacija HFE gena (C282Y, H63D, S65C) što je značajno više u odnosu na grupu zdravih ispitanika (35,24%) (p=0,0001). Među analiziranim bolesnicima u odnosu na zdrave ispitanike značajno je bilo više homozigota za C282Y mutaciju (8,58%:0%) (p=0,0001) te složenih heterozigota C282Y/H63D (5,71%:0,48%) (p=0,0063). Usporedbom frekvencija C282Y, H63D i S65C alela između bolesnika i zdravih ispitanika ustanovljeno je da je frekvencija C282Y alela veća u grupi bolesnika (15,24%), nego li u zdravih ispitanika (2,86%), a razlika je visoko statistički značajna (p=0,0001). Isto se odnosi i na frekvenciju H63D alela koja je statistički značajno veća u grupi bolesnika (21,90%) u odnosu na zdrave ispitanike (14,76%) (p=0,025). Korelacijom genotipa i kliničkih simptoma ustanovljeno je da su slabost i/ili letargija, bol u trbuhu te artralgije značajno češće u C282Y homozigota i složenih heterozigota C282Y/H63D u odnosu na bolesnike s normalnim genotipom (p<0,05). Tamna pigmentacija kože značajno je češća u bolesnika homozigota C282Y, nego u bolesnika s normalnim genotipom (p<0,005). Šećerna bolest, kardiomiopatija i artropatija su značajno češće u C282Y homozigota u odnosu na bolesnike s normalnim genotipom (p<0,005). Artopatija je, jedina od svih kliničkih manifestacija, značajno češća u složenih heterozigota C282Y/H630, nego li u bolesnika s normalnim genotipom (p<0,005). Serumsko željezo (40,88±5, 14 μmol/I) i zasićenje transferinom (79±11, 17%) bili su značajno viši u bolesnika C282Y homozigota, nego li u bolesnika s normalnim genotipom (p=0,045; p=0,0001), a vrijednost UIBC-a je bila značajno niža (9,83±6, 19 μmol/I) (p=0,007). Modelom logističke regresije analiziranih laboratorijskih pokazatelja ustanovljeno je se da su zasićenje transferina (p=0,0002) i UIBC (p=0,003) dobri prediktori za genotip homozigota C282Y. Zaključci: U naših bolesnika probirom je ustanovljeno je da 18% bolesnika ima genotipove koji su odgovorni za eventualni razvoj NH. Većina analiziranih kliničkih simptoma, nalaza i manifestacija značajno je češća u C282Y homozigota u odnosu na bolesnike s normalnim genotipom, a modelom logističke regresije analiziranih laboratorijskih pokazatelja ustanovljeno je da su zasićenje transferina i UIBC dobri prediktori za genotip homozigota C282Y. |
